1. Arloa kopurutan
2016an, Ararteko erakundeak 109 kexa-espediente jaso ditu herri-administrazioen zerbitzura lan egiten duten langileen arloan. Kopuru hori erakunde honen jarduera-arlo guztien %5,05 da.
Honako administrazio hauei eragin diete:
• Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorra (Eusko Jaurlaritza) 55
• Tokiko administrazioa 16
• Foru administrazioa 7
Edukiari erreparatuta, espediente horiek arlo hauekin izan dute zerikusia:
• Ordezkapenak 35
• Funtzio publikoan sartzeko hautaketa-prozesuak 16
• Beste alderdi batzuk 15
• Administrazioaren funtzionamendua eta
administrazio prozedura 12
• Ordainsariak 9
• Oporrak, lizentziak eta baimenak 9
• Lanpostuak betetzea 3
• Laneko jazarpena 2
• Prestakuntza 2
• Lanpostuen zerrenda 2
• Bateraezintasunak 1
• Hizkuntz normalizazioa 1
• Barne sustapena 1
• Kontratazio-araubidea, ondarea eta
administrazioaren erantzukizuna 1
Urte honetan zehar kudeatu diren kexa horien (jasotakoak zein ebazteke egoteagatik horiei gaineratutakoak) izapidetze prozesuaren xehetasunei dagokienez, azpimarratzekoa da txosten hau idatzi den unean honako egoera honetan daudela:
2. Kexarik aipagarrienak
2.1. Bitarteko funtzionarioak eta lizentziak
2016an, zentro ofizialetan azkenengo azterketetara joateko bitarteko funtzionarioek aurkeztutako lizentzia eskaerei Arabako Gizarte Ongizaterako Foru Erakundeak emandako tratamenduari lotutako kexa bat izapidetu zen Arartekoan. Aipatutako erakundeak eskaera horiei emandako tratamendua ikusteko, kexa aurkeztu zuen pertsonak kexa aurkeztu aurretik egindako administrazio jarduketen berri eman zion erakunde honi, bereziki langileen arloan aurkeztutako eskaera kontsultak jasotako erantzunari zegokionez; honako hau azaldu zuen: “La licencia por asistencia a exámenes finales en centros oficiales, está prevista en el artículo 32.2 o) del Decreto Foral 59/2007 del Consejo de Diputados de 24 de julio, por el que se aprueba el segundo Acuerdo regulador de las condiciones de trabajo del personal al servicios del Organismo Autónomo Instituto Foral de Bienestar Social, expresamente para los funcionarios de carrera, por lo que de conformidad con el artículo 3.1 de este mismo Decreto esta licencia no afecta a la totalidad del personal funcionario al servicio del Instituto Foral de Bienestar Social”.
Jakina denez, funtzio publikoa antolatzean karrerako funtzionarioen araubide orokorra bitarteko funtzionarioei ere hedatu zaie, kasuan kasuko izaerara moldatu bezain azkar. Halaber, eranskinean jasotako iraupen jakineko lanari buruzko esparru akordioa aplikatzea xede duen Kontseiluaren 1999ko ekainaren 28ko 1999/70/CE Zuzentarauak, iraupen jakin bateko lanaren kalitatea hobetzeko helburu argia duenak, espresuki honako hau ohartarazi zuen, bazterketarik gabeko printzipioa aplikatzea bermatuz: “por lo que respecta a las condiciones de trabajo, no podrá tratarse a los trabajadores con un contrato de duración determinada de una manera menos favorable que a los trabajadores fijos comparables por el mero hecho de tener un contrato de duración determinada, a menos que se justifique un trato diferentes por razones objetivas” (Esparru akordioaren 4. klausula, 1. atala).
Klausula horri aitortu beharreko irismena edo birtualtasuna Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren (EBJA) hainbat adierazpenetan aipatu da, eta, horrenbestez, horri eman beharreko interpretazioari buruzko jurisprudentzia finkatua ezarri da. Horren haritik, EBJAk zehaztu du iraupen jakin bateko kontratua duten langileen eta langile finkoen arteko tratamendua desberdina izatea ezin dela justifikatu estatu mailako arau orokor eta abstraktu batean (esaterako lege edo hitzarmen kolektibo batean) aurreikusita egoteagatik. Nabarmendu duenez, “arrazoi objektiboen” kontzeptuak eskatzen du tratamendu desberdina justifikatzeko elementu zehatzak izatea, kasuan kasuko lan baldintzei dagozkienak, testuinguru zehatz batean eta irizpide garden eta objektiboekin bat etorriz, egiaztatzeko, batetik, desberdintasun hori benetako beharrizan bati dagokiola, bestetik, lortu nahi duen helburua lortzea ahalbidetzen duela, eta, azkenik, horretarako ezinbestekoa dela. Horrez gain, zehaztu zenez, elementu horien sorburua betebeharren izaera berezia (betebehar horiek betetzeko iraupen jakin bateko kontratuak egiten badira) eta horien berezko ezaugarriak izan daitezke, edo, bestela, gizarte politikaren helburu legitimo bat lortu nahi izatea.
Hizpide dugun kexaren kasuan, erakundeak ulertu duenez, Arabako Gizarte Ongizaterako Foru Erakunderako lan egiten duten bitarteko funtzionarioen eta karrerako funtzionarioen egoera argi eta garbi konparagarria da, eta elkarren arteko desberdintasun bakarra zerbitzuari dagokion denborazkotasuna da. Hortaz, EBJAren jurisprudentziarekin bat etorriz, kexa eragin duen tratamendu desberdina justifikatuko lukeen balizko arrazoi objektibo bat existitzen ote den egiaztatzea beharrezkotzat jo da; hala, Arabako Gizarte Ongizaterako Foru Erakundearen erakunde autonomoaren zerbitzura lan egiten duten langileen enplegu baldintzak arautzeko akordioan tratamendu desberdin hori jasota egotea ez da nahikotzat jotzen.
Hala, kexa izapidetu denez, Arabako Foru Aldundiak azaldutako egoeren artean bat ere ez da nahikotzat jo kexa eragin duen tratamendu desberdina justifikatzeko arrazoi objektibo gisa onartzeko. Horren ondorioz, Arartekoaren 2016ko abenduaren 21eko Ebazpena eman zen; horren bitartez, Arabako Foru Aldundiko Gizarte Zerbitzuen Sailari gomendatu zitzaion Arabako Gizarte Ongizateko Foru Erakundeak bitarteko funtzionarioek zentro ofizialetan azkenengo azterketara joateko egindako lizentzia eskaerei emandako tratamendua berrikusteko.
2.2. Prestakuntzan eta Hezkuntzaren Berrikuntzan Laguntzeko Zentroetan (Berritzeguneak) aholkulari gisa lan egiten duten irakasleen kidegoko irakasle funtzionarioak. Soldatak parekatzeko eskaera
Prestakuntzan eta Hezkuntzaren Berrikuntzan Laguntzeko Zentroetan (Berritzeguneak) aholkulari gisa lan egiten duten irakasleen kidegoko irakasle funtzionarioen talde batek kexa aurkeztu du erakunde honetan, beste aholkulari batzuekin erkatuta soldata desberdina jasotzearekin ados ez daudela azaltzeko; izan ere, zerbitzu berdinak eskainiz, beste aholkulariek soldata altuagoa jasotzen dute, soilik beste irakasle kidego batzuetakoak direlako.
Kexa aurkezteko unean, interesdunek 2015eko urtarriletik maiatzera hezkuntza administrazioaren aurrean modu indibidualean aurkeztutako zenbait ekimenen berri eman zioten erakunde honi, baita Langileak Kudeatzeko zuzendariak ekimen horiei emandako aurkako ebazpenen berri ere.
Funtzionario talde honen helburuetako bat, azaldu dutenez, lehenengo eskaerei zegokienez lortutako isiltasun onargarria ziurtatzea zen, hau da, hezkuntza administrazioak beharrezko urratsak emateari ekiteari zegokiona, hain zuzen ere, otsailaren 17ko 41/2009 Dekretuko xedapen gehigarria aldatzeko; dekretu horren bitartez, Berritzeguneetako lanpostuen zerrenda onartu zen, eta, parekatzea dela bide, A azpitaldeari esleitutako jatorri osagarria jasotzea aurreikusi zen, aldi baterako osagarri pertsonal baten bitartez.
Erakunde honen aburuz, hezkuntza administrazioak ulertu du, baita ondo ulertu ere, interesdunek aurkeztutako eskabideak Konstituzioaren 29. artikuluan aitortutako eskaera eskubidea baliatzeari zegozkiola, eta, horrenbestez, eta Herri Administrazioen Araubide Juridikoen eta Administrazio Prozedura Erkidearen azaroaren 26ko 30/1992 Legeko 43.2. artikuluan jasotakoari jarraituz, testu horretan bertan aurreikusitako arauaren salbuespen kasuetako bat zela; hortaz, ez zen posible interesdunek eskabideak onartutzat jotzea, administrazio isiltasuna zela eta.
Horrez gain, erakunde honen iritziz, hezkuntza administrazioak ongi ulertu du interesdunen eskabideei erantzunak ematean soilik Eskariak egiteko eskubidea arautzen duen azaroaren 12ko 4/2001 Lege Organikoaren 11.3. artikuluan jasotakoa bete behar dela. Horrenbestez, otsailaren 17ko 41/2009 Dekretua aldatzea sustatzeko aurkeztutako eskaerak ez dira onartu behar. Horren haritik, erabaki erabat diskrezionala zela ulertuta, soilik aurkeztutako eskabideak ez onartzeko arrazoiak azaltzeko betebeharra zeukatela ulertu dute, eta, hain zuzen ere, erakunde honen esku hartzean argudiatze eskakizun hori landu da. Lan horretan interesdunek egindako planteamendua berritzailea dela nabarmendu nahi izan dugu.
Hain zuzen ere, interesdunek Bigarren Hezkuntzako institutuetako lanpostuak dituzten irakasleen egoerarekin konparatu zuten bizi duten egoera, lehenik eta behin; institutuko irakasle horiei Euskal Autonomia Erkidegoko ikastetxe publikoetan, Euskal Autonomia Erkidegoko unibertsitatez kanpoko irakaskuntzako irakasle kidegoetako (maisu-maistren kidegoetako izan ezik) lan legepeko eta funtzionario diren irakasleentzat gordetako lanpostuen zerrenda onartzen duen urriaren 28ko 210/2014 Dekretuko seigarren xedapen gehigarria aplikatuz, ordainsari gehigarri bat aitortu zitzaien, lanpostu mailako osagarria Bigarren Hezkuntzako irakasleek aitortuta dutenarekin parekatzea lortze aldera.
Hala ere, hezkuntza arloko arduradunek azaldu dute egoerak ez direla parekagarriak. Horri dagokionez, azaldu dutenez, lehenengoen kasuan (Berritzeguneetako lanpostuak), lanpostu horiek dituzte titulazio talde desberdinetako funtzionarioentzako atxikipen bereizigabe gisa konfiguratutako lanpostuak izateak eskaintzen dituen promozio edo mugikortasun aukerak direla-eta; bigarrenen kasuen, berriz (ikastetxeetako lanpostuak), Bigarren Hezkuntzako lehenengo bi mailetako lanpostuak har ditzakete LOGSEk ekarritako hezkuntza erreforma garrantzitsuaren ondoren hartutako xedapen iragankorrengatik (urriaren 3ko 1/1990 Lege Organikoa, Hezkuntza Sistemaren Antolamendu Orokorrari buruzkoa); jakina denez, legeak ordura arte indarrean zeuden hezkuntza etapen egitura aldatu zuen. Langileak Kudeatzeko zuzendariak, halaber, ohartarazi nahi izan du, aurrekoa gorabehera, irakasleen komunitatearen negoziazioaren bilakaeran akordioak lor daitezkeela, eta kasuan kasuko araudian jaso ondoren, interesdunek dituzten asmoak erantzun eta bideratzeko aukera sor daitekeela.
Hala, hezkuntza administrazioak, erantzuna ematen gehiegi atzeratu bada ere, azkenean funtzionario talde horien eskaeren erantzuna emantzat jo du.
2.3. Ertzaintzan sartzeko adin eskakizunak
Aurten ere, Ertzaintzan sartu nahi izan duen pertsona batek horretarako ezarritako adin eskakizunak zalantzan jarri ditu erakunde honen aurrean.
Arartekoak kexa ez onartu beste aukerarik ez du izan, erakundea eratzeko legearen 13. artikuluan agindutakoa aplikatuz; izan ere, artikulu horren arabera, ebazpen judizialenen zain dauden kexak ezin ditu aztertu.
Nolanahi ere, erabaki hori hartu arren, erakunde honek interesdunari azaldu zion Polizia eta Larrialdietako Akademiaren 2014ko apirilaren 1eko Ebazpenaren aurka aurkeztutako errekurtsoa tarteko, 2014-04-01eko 63. EHAAn argitaratu zena eta Ertzaintzako oinarrizko eskalan agente kategorian sartzeko hautapen prozeduraren deialdia egin zuena (362/2014 errekurtsoa), Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiak (Administrazioarekiko Auzi Aretoak) erabaki zuela gaia Europar Batasuneko Justizia Auzitegi (EBJA) aurrean aurkeztea; hain zuzen ere, euskal polizia autonomoko agente plazara sarbidea izateko deialdian parte hartzeko gehienez 35 urteko adin muga finkatzea Okupazioan eta lanean tratu berdintasuna lortzeko esparru orokor bat ezartzeari buruzko 2000ko azaroaren 27ko Kontseiluaren 2000/78/CE Zuzentarauko 2. artikuluko 2. atalaren, 4. artikuluko 1. atalaren eta 6. artikuluko 1. atalaren interpretaziora egokitzen ote den galdetu zitzaion.
EBJAk 2016ko azaroaren 15ean emandako epaiarekin erantzun dio gai horri, eta adin muga horrekin ados agertu da, nahiz eta 2014ko azaroaren 13ko epaiak aurrekaria ezarri zuen, Oviedoko Udaleko Udaltzaingoko agenteak aukeratzeko aurreikusitako adin muga (30 urte) neurrigabea zela ulertuta.
Erabakia justifikatzeko EBJAk jarraian jaso ditugun argudioak erabili zituen:
• Autonomia Erkidegoetako Polizia Kidegoek betetako funtzioak ez dira Udaltzaingoei emandakoen berdinak. Ertzaintzako oinarrizko eskalako agenteek funtzio erabat operatibo edo exekutiboak betetzen dituzte; horrek indar fisikoa eta funtzioak egoera zailetan bete behar izatea eska dezake, baita muturreko egoeretan ere.
• 40 urtetik aurrera, Ertzaintzako agenteek degradazio funtzionala pairatzen dute; horrek esan nahi du esfortzu luze baten ondoren berreskuratzeko gaitasuna murriztu egiten dela, eta denbora aldi zehatz batean exijentzia maila bera eskatzen duen beste edozein funtzio egiteko gaitasuna galdu egiten dela. Horrez gain, ezin da esan 55 urtetik gorako agente batek bere lana ongi eta bera eta hirugarrenak arriskuan jarri gabe egiteko beharrezko gaitasun guztiak dituenik.
• Hau da, 2009an, auzi nagusian aipatutako adin mugari buruzko uztailaren 19ko 315/1994 Dekretua indarrean sartu aurretik, Ertzaintzak 8.000 agente zituen. Une hartan, 59 agentek 60 eta 65 urte artean zituzten, eta 50 eta 59 urte arteko 1399 agente zeuden. 2009an egindako aurreikuspenen arabera, 2018an 60 eta 65 urte arteko 1135 agente egongo dira, eta 50 eta 59 urte arteko 4.460 agente, alegia, erdia baino gehiago. 2025ean 55 eta 65 urte artean izango dituzte agenteen % 50 baino gehiagok. Hala, datu horiei esker aurreikusi daiteke agenteen artean zahartze masiboa gertatuko dela. Horrenbestez, agenteen lantaldea pixkanaka ordeztea aurreikusi behar da, eta horretarako adinez nagusiagoak diren agenteen ordez pertsona gazteagoak aukeratzeko prozesuak egin behar dira, ikuspuntu fisikotik funtzio zorrotzenak betetzeko gai izango direnak.
• Aukeraketa unean agenteak duen adinak zehazten du, hain zuzen ere, Ertzaintzako oinarrizko eskalako agenteen funtzioen berezko lanak zenbat denboraz egin ahalko dituen. Agente bat 34 urte dituenean aukeratuz gero, bi urteko prestakuntza egin behar izateaz gain, aipatutako lan horietan gehienez 19 urtez egon ahalko da, hain zuzen ere 55 urtera iritsi arte («bigarren jarduera»). Egoera horretan, agentea zaharragoa denean aukeratuz gero, ikuspuntu fisikotik betebehar gogorrenetara agente kopuru nahikoa bideratzeko aukeran eragin negatiboa izango luke. Bidenabar, aukera horrek eragotzi egingo luke horrela hautatutako agenteek aipatutako lanetan denbora nahikoa ematea. Azkenik, Ertzaintzako kidegoaren antolaketa zentzuzkoa izan dadin, ikuspuntu fisikotik zorrotzak diren lanpostu kopuruaren (adinez nagusiagoak diren agenteei egokituta ez daudenak) eta ikuspuntu fisikotik horren zorrotzak ez diren lanpostu kopuruaren (agente nagusi horiek bete dezaketenak) artean oreka egotea bermatu behar da.
• Ertzaintzako zerbitzuaren funtzionamendu ona eta izaera operatiboa mantentzea da helburua; hala, adin piramide egokia berrezartze aldera, gaitasun fisiko zehatzak izatea ez da modu estatikoan ulertu behar, soilik hautapen prozesuko probei dagokienez; aitzitik, modu dinamikoan ulertu behar da, agentea aukeratu eta gero zerbitzuan emango dituen urteak aintzat hartuta.
2.4. Irakaskuntzarako desgaitzea
Interesdun batek kexa aurkeztu du erakunde honetan. Horri lotuta, hezkuntza administrazioak adierazi zuen interesdun horrek Irakasleen Kidegoko funtzionario izaera galdu zuela. Interesdunak azaldu zuenez, zigor prozedura batean sartua zegoen, eta, horren ondorioz, epai zigortzailea jaso zuen; zigor horretan, besteak beste, desgaitasun berezia aplikatu zioten, hamabost urtez adingabeen aurrean irakasle lana gara ez zezan. Aurkeztutako kexan, interesdunak ez zuen adingabeen aurrean irakasle gisa aritzeko desgaitasuna zalantzan jartzen, baina, bere hitzetan, lanbidea beste esparru batzuetan garatzea eragozten zion desgaitasun osoaren aurka ageri zen. Horri dagokionez argudiatu zuenez, maisu-maistren kidegoko funtzionario bat kasu gehienetan adingabeen irakaskuntzan aritzen dela egia bada ere, egia da, baita ere, irakasle bat adingabeekin zerikusirik ez duten beste lanpostu batzuetan aritu daitekeela, hala nola, helduen hezkuntzan.
Zigor Kodean ezarritako enplegu edo kargu publikorako desgaikuntza berezia dakarren zigor nagusi edo osagarriak, epaia irmo bihurtzen denean, enplegatu publikoaren zerbitzu-harremanaren eremuan, karrerako funtzionarioaren izaera galtzea dakar, epaian zehaztutako enplegu edo karguei dagokienez. Hala jaso zen Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuaren 66. artikuluan.
Jurisprudentziak funtzionario izaera galtze horren automatismoa berretsi du; azaldu denez, funtzio publikoko kide izateko beharrezko baldintza bat-batean ez betetzearen ondoriozko zigor epaiaren zuzeneko ondorioa zen galera hori; izan ere, kontuan hartu behar da sartzeko betekizunen artean ez dagoela desgaitasun absolutuan edo ebazpen judiziala tarteko kargu edo lanpostu publikoetarako desgaitasun berezi edo absolutuan egotea.
Horrez gain, desgaitasun bereziaren ondorioak maila estatutarioan murriztea nahi zuten funtzionario salatzaileen argudioak ukatu dituzten beste adierazpen batzuek ere izan dira; desgaitasun bereziaren ordez, maila estatutarioan destinoa edo lanpostua galaraztea jasotzea nahi zuten, epaiak iraun bitartean maila berekoak okupatzeko mugarekin; horrela, zigorraren helburua, alegia, funtzionario izateko eskatutako eskakizunak bat-batean galdu izana desbirtuatu egingo litzateke. Horren haritik, Auzitegi Nazionaleko epaia dago, Administrazioarekiko Auzietarako Aretoa, 5. sekzioa, 2012ko urtarrilaren 25ekoa (RJCA 201280).
Horrenbestez, erakunde honen aburuz, interesdunak Irakasleen Kidegoko funtzionario izaera galdu izana berraztertzeko Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Sailak emandako ezezkoa argudiatuta dago.
3. Araudi- eta gizarte-testuingurua
Iazko urteko txostenean (2015), Euskal Enplegu Publikoaren Lege proiektua izapidetzen ari zela azaldu genuen. Orduan adierazi genuenez, Gobernu Kontseiluak onartutako proiektuak aurrera egiten jarraitu behar zuen, Legebiltzarrean izapidetzen; X. legegintzaldia bukatu egin denez, ostera, izapidetze fasea eten egin da. Nolanahi ere, gobernu berria osatzen dutenen artean sinatutako gobernu akordioan, lortutako konpromisoen artean, Euskal Enplegu Publikoaren Legea onartzea ere ageri dira; diotenez, euskal administrazio guztietako langile publikoentzako eredu komun bat ezarriko du. Akordioaren arabera, araudi berriak enplegu publikoaren erakundeen kalitatea hobea izatea du helburu, sindikatuen eta langile publikoen parte hartzea, profesionalizazioa, lanpostuak betetzeko mekanismoak eguneratzea, bitartekotasuna gutxitzea eta enplegu publikoa finkatzea sustatzeko elementuak txertatuz.
Aurretik esandakoaz gain, 2016an EBJAk plazaratutako adierazpenak ere nahitaez aipatu behar dira, Iraupen zehatzeko lanari buruzko 1999/70/CE Zuzentarauaren eranskinean jasotako akordio markoaren interpretazioari buruz auzitegiaren iritzia jasotzeko plazaratutako hainbat gai direla medio. 2016ko irailaren 14an emandako zenbait epai dira.
Epai horietako batean egindako adierazpena jurisprudentzia finkatura ere hedatu da, gizarte ordena jurisdikzionalean, enplegatu publikoen aldi baterako kontratazioak gehiegi erabiltzeari zegokionez, hau da, iraungitzea bertan behera uztea eta harremana mugagabe ez finko gisa hartzea, baita iruzurrezko kontratazioa administrazio zuzenbideko erregimenean izendatuz egin denean ere. Horren adibide dira 608/2016 eta 618/2016 Epai berriak, biak abenduaren 12an emandakoak, EAEANko Administrazioarekiko Auzietarako Aretoak emandakoak.
Beste epai batean, EBJAk argitu zuen esparru akordioko laugarren klausula bitartekotasun kontratua duten langileen kontratua bukatzeagatik kalte-ordaina ukatzen duten estatu mailako araudien aurkakoa zela; langile finkoen kasuan, ordea, bai ematen die. Gai hori argituta, EAE mailan, aldi baterako langileen eta langile finkoen kaleratzeak parekatu dituen eta aldi baterako kontratu baten kalte-ordaina areagotu duen lehenengo epaia 2016ko urriaren 18ko 1962. Epaia izan zen, EAEANko Lan Arloko Salarena. Horrek sindikatu erakunde gehienak ildo horretako errekurtso eta erreklamazio kopuru esanguratsua aurkeztera bultzatu ditu.
4. Herritarren eskubideen egoeraren balorazioa
Iraupen zehatz bateko lanei buruzko esparru akordioaren inguruan EBJAren azken adierazpenek euskal administrazio publikoetan lanean dauden aldi baterako langileen egoera modu serioan lantzera bultzatu beharko lukete, betiere etorkizuneko Euskal Enplegu Publikoaren Legeari lotuta lortutako konpromisoekin bat etorriz, besteak beste, bitartekaritza murriztu eta enplegu publikoa finkatzera bideratutakoak.
Egia esan, gaia ez da berria. Lehenago ere egoera horri buruz ohartarazi da. Esaterako, 2015eko abenduaren 1eko Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorraren Enplegu Planaren kasua da; gobernu berriaren gobernu akordioan ere jaso da, eta bitarteko langileen enplegua finkatzea lortu nahi zen, EAEko Administrazio Orokorreko bitartekotasun tasa altua bukaraziz; izan ere, kasu batzuetan % 40tik gorakoa zen. Baina, hala ere, gure ustez, oso egoera konplexua da, eta modu tinkoan jorratu behar da; Euskal Enplegu Publikoaren Lege berriak beharrezko estaldura eman beharko lioke.
Nolanahi ere, adierazi behar da erakundean aldi baterako kontratazio poltsen kudeaketa zalantzan jartzen duten kexak jasotzen ari garela, esaterako Osakidetza-SVS bezalako sektoreetan.
Europa mailako araudi horrek debekatu egiten du iraupen zehatz bateko lan kontratua duten langileak modu baztertzailean tratatzea, ez bada arrazoi objektiboak daudelako; hortaz, kexak eragin dituen administrazio batzuen zenbait jardun berrikusi behar izatea ere planteatu dugu. Kexak aukeratzeko atalean bitarteko funtzionarioek zentro ofizialetan azkenengo azterketara joateko egindako lizentzia eskaerei Gizarte Ongizaterako Foru Erakundeak emandako tratamenduari dagokionez izapidetutako kexa aipatu da.
Une honetan izapidetze fasean dagoen arren, telelana egiteko aukera aldi baterako langileei ere ematea aztertzeko Bizkaiko Foru Aldundiaren aurrean egindakoa ere interesgarria eta aipagarria da.
Beste gai batzuei helduz, 2016ko ekitaldi honi dagokionez, familia eta lan arloko ardurak hobeto uztartzen saiatzeko premia dela-eta sustatutako kexa kopurua handia izan dela nahitaez agerrarazi behar dela uste dugu. Horietako batzuk Ertzaintzako langileei lotuta egon dira. Segurtasun Saileko arduradunek ulertu dute, eta ondo ulertu ere, gure ustez, kontziliazio aukerak lan arloko baldintzen negoziazioaren emaitzetatik eratorri behar direla, interesdunen artean tratamendu desberdinak izatea eragozteko. Nolanahi ere, gure iritziz, horrek ez du oztopatzen helburu hori lortzeko lagungarria izan daitekeen neurri oro lantzea komenigarria dela iradokitzea. Horiez gain, beste kexa batzuen behin betiko ebazpenak emateke daude, eta horien artean gaixotasun larriak dituzten seme-alabak zaintzeko lanaldia murrizteko aukerari buruzko kexa bat nabarmendu nahi dugu.
Beste alde batetik, ohikoa den moduan, erakundeak laguntza eskaini die enplegu publikoak lortzeko sarbidean horrelako prozesuak gidatu behar dituzten berdintasun, merezimendu, gaitasun eta publizitate printzipio argiak zuzen betetzeari buruzko zalantzak izan dituzten herritarrei. Horren adibide gisa, Arartekoaren 2016ko uztailaren 19ko Ebazpena aipatu behar da; ebazpen horretan, Euskotren elkarte publikoari gomendatzen zaio aldi baterako lan poltsa bat eratzeko prozesuan egindako nortasun probetan eta elkarrizketa pertsonalean aplikatu ziren irizpideak eta horiek nola aplikatu ziren jakinaraz diezaiela kexagileei.
Nolanahi ere, aitortu behar da aurreko ekitaldien joerei jarraiki, sektore garrantzitsuetako enplegu eskaintza publikoek (esaterako irakaskuntza eta polizia sektoreetakoak) ez dutela kexa kopuru nabarmenik eragin, beharbada, aurreko txostenean esan bezala, horrelako prozesuak kudeatzen tradizio luzea duten sektoreak direlako.
Aurreko uste horren salbuespena UPV/EHU esparruan irakasle elkartuen kontratuak esleitzeko lehiaketa publikoen gainean oraindik ere jasotako kexak dira. Horrenbestez, gure ondorioak berretsi behar ditugu, hain zuzen ere, horrelako lehiaketen kudeaketa ez dela nabarmendu horrelako prozeduretan zaindu beharreko betekizunak betetzeagatik, eta, halaber, administrazio onaren eskubidetik eratorritako betekizunak arriskuan eta konpromisoan jartzen dituela gogoan izan behar dela.